| ชื่อประเพณี | ประเพณีแห่นาคโหด |
| แหล่งศึกษาข้อมูล | บ้านโนนเสลา ตำบลหนองตูม อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ |
| รูปแบบศิลปกรรม | – |
| อายุ | – |
| สถานะการขึ้นทะเบียน | – |
| ข้อมูลเบื้องต้น | ประเพณีแห่นาคโหด บ้านโนนเสลา ตำบลหนองตูม อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ถูกจัดขั้นในช่วงขึ้น ๑๕ ค่ำเดือนหกถึงแรม ๑๕ ค่ำเดือนหกของทุกปี ลักษณะงานเป็นการจัดงานอุปสมบทหมู่ ซึ่งเป็นเด็กผู้ชายอายุครบ ๒๐ ปีที่ประสงค์บวชทดแทนพระคุณบิดามารดา การจัดงานแห่นาคของที่นี่มีความเชื่อที่ถูกถ่ายทอดกันมานานกว่าร้อยปี ซึ่งเชื่อกันว่า “แห่นาคโหด” เป็นเสมือนบททดสอบความมุ่งมั่น ตั้งใจและความอดทนของผู้บวชที่มีต่อบิดา มารดา ลำดับพิธีการ เริ่มต้นตั้งแต่ช่วงเช้าจะเป็นการปลงผมนาค ขอขมาบิดามารดาไปจนถึงญาติผู้ใหญ่ ช่วงบ่ายนาคจะเดินทางไปกราบศาลปู่ตา (ศาลประจำหมู่บ้าน) ที่วัด ตาแขก (วัดใน) ซึ่งเป็นวัดประจำหมู่บ้าน จากนั้นจะเป็นการทำพิธีบายศรีสู่ขวัญนาค หลังจากเสร็จพิธีบายศรี จะเป็นการตั้งขบวนวัฒนธรรม โดยจุดตั้งขบวน คือวัดตาแขก แห่รอบหมู่บ้านโนนเสลา – โนนทัน นำนาคขึ้นแห่บนแคร่ ขบวนนาคจะใช้คนหนุ่มที่ยังไม่ได้บวชมาช่วยกันหามแคร่ไม้ไผ่ ซึ่งแคร่จะมีการจัดเตรียมเชือกเพื่อให้นาคยึดจับไว้ไม่ให้ตกได้ง่าย การแห่นาคจะเดินขบวนแห่ไปรอบ ๆ หมู่บ้านประมาณ ๓ กิโลเมตรและแห่รอบโบสถ์วัดอีก 3 รอบ ซึ่งใช้เวลาประมาณ ๔ – ๕ ชั่วโมง ขณะแห่ก็จะมีการเขย่าโยนนาคขึ้นอย่างสุดแรงเพื่อเป็นการทดสอบความตั้งใจ ความมุ่งมั่นอดทนที่จะอุปสมบททดแทนคุณบิดามารดา หน้าที่ของนาคคือต้องคอยประคอง จับยึดเชือกให้แน่นที่สุดเพื่อป้องกันไม่ให้ตนตกจากแคร่ได้ หากทำได้จะถือว่าผ่านการทดสอบอุปสมบทต่อไปได้ แต่ทว่าถ้านาคคนใดตกจากแคร่ก็จะไม่สามารถทำการอุปสมบทต่อได้เนื่องจากขาดคุณสมบัติ จึงถือได้ว่าเป็นการแห่นาคโหดโดยแท้จริง “แห่นาคโหด” ถือเป็นประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์อีกอย่างหนึ่งของคนในชุมชนและจังหวัดชัยภูมิเพราะไม่มีที่ไหนมีประเพณีการแห่นาคที่โหดและแปลกเท่าการแห่นาคโหด บ้านโนนเสลา ตำบลหนองตูม อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ที่ได้รับความสนใจจากหลากหน่วยงานต่าง ๆ เช่น รายการโทรทัศน์ รายการสารคดี และนักศึกษาจากสถาบันต่าง ๆ มาติดต่อสัมภาษณ์ เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ปราชญ์ท้องถิ่น ผู้อาวุโส ชาวบ้าน ในพื้นที่ พระสงฆ์ และเจ้าหน้าที่องค์การบริหารส่วนตำบลหนองตูม จากที่กล่าวมาแสดงให้เห็นว่าประเพณีอันเป็นเอกลักษณ์ของชาวหนองตูมและชาวชัยภูมิได้รับความสนใจจากคนนอก สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เข้ามาชมประเพณีนี้ได้อย่างต่อเนื่อง |
| แหล่งอ้างอิง | ฐิติรดา เปรมปรี, “ชุมชนกับการพัฒนาเศรษฐกิจการท่องเที่ยวด้วยทุนทางวัฒนธรรม : กรณีศึกษาประเพณีแห่ นาคโหด บ้านโนนเสลา ตำบลหนองตูม อำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ,” กระแสวัฒนธรรม ปีที่ ๒๐ ฉบับที่ ๓๘ (กรกฎาคม – ธันวาคม ๒๕๖๒) : ๔๐ – ๕๒. . Aichan, งานประเพณี แห่นาคโหด จังหวัดชัยภูมิ งานบุญยิ่งใหญ่แปลกที่สุดในโลก, Trueid [ออนไลน์], สืบค้น จาก https://travel.trueid.net/detail/4pQELB13QzR, (เข้าถึงเมื่อ ๑๔ มกราคม ๒๕๖๕). . Peeranut P., พาไปชม “แห่นาคโหด” ประเพณีสุดแปลกหนึ่งเดียวในโลกจัดขึ้นเป็นประจำในเดือนนี้, sanook [ออนไลน์], สืบค้นจาก https://www.sanook.com/travel/1420883/, (เข้าถึงเมื่อ ๑๔ มกราคม ๒๕๖๕). |
