การละเล่นพื้นเมือง

ชื่อการละเล่นพื้นเมือง ตีคลีไฟ แหล่งศึกษาข้อมูล บ้านหนองเขื่อง ตำบลกุดตุ้ม อำเภอเมืองชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ รูปแบบศิลปกรรม การละเล่นพื้นบ้าน อายุ – สถานะการขึ้นทะเบียน – ข้อมูลเบื้องต้น การละเล่น ตีคลีไฟ เป็นการละเล่นที่ถูกหยิบยกขึ้นมาสร้างเป็นกีฬาพื้นบ้านอันเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดชัยภูมิ โดยเฉพาะชาวหนองเขื่อง ตำบลกุดตุ้ม อำเภอเมือง จังหวัดชัยภูมิถูกจัดขึ้นหลังช่วงออกพรรษาหรือช่วงฤดูหนาวของทุกปีเนื่องจากช่วงเวลานั้นถือเป็นช่วงที่ชาวบ้านต่างให้ความสนใจกันมากเพราะการเล่นตีคลีไฟเป็นการละเล่นที่ช่วยผ่อนคลายอารมณ์ สร้างความสนุกสนานและความภาคภูมิใจให้แก่คนในชุมชน ประวัติการละเล่นตีคลีไฟ ถือกำเนิดขึ้นมายาวนานเป็นระยะเวลากว่า ๑๐๐ ปี จากคำบอกเล่าในอดีต ก่อเกิดขึ้นโดยมีความสัมพันธ์กับการดำรงชีวิตของชาวบ้าน คือ การเป็นเกษตรกร ยุคสมัยนั้นชาวบ้านต้องไปทำไร่ทำนาหาเลี้ยงครอบครัว หลังกลับมาจากการทำงานชาวบ้านจะพากันมารออาบน้ำตามห้วย คลอง หนอง บึง แถวหมู่บ้านและในช่วงอากาศหนาวชาวบ้านต่างหากิจกรรมคลายหนาวระหว่างรออาบน้ำ จึงมีการนำเหง้าไม้ไผ่ตามหมู่บ้านมาตีลูกนุ่นที่มีน้ำหนักเบา ใครตีไปได้ไกลกว่าถือว่าคนนั้นชนะ การละเล่นดังกล่าวจึงถูกเรียกกันว่า “การตีโหลน” ต่อมาชาวบ้านมีการก่อกองไฟขึ้นเพื่อใช้ผิงและชาวบ้านยังคงมีการเล่นตีคลีตามปกติ แต่ทว่ามีการตีลูกนุ่นเข้าไปในกองไฟ ส่งผลให้ลูกนุ่นติดไฟ ชาวบ้านจึงนำออกมาตีเกิดเป็นประกายไฟอย่างสวยงามภายหลังการละเล่นตีคลีไฟจึงถูกพัฒนาจากตีคลีโหลนเปลี่ยนมานิยมเล่นตีคลีไฟ จนกระทั่งปี พ.ศ.๒๕๔๘ ถูกจัดตั้งให้เป็นการแข่งขันตีคลีไฟและสร้างเป็นประเพณีของคนท้องถิ่นเนื่องจากการละเล่นดังกล่าวเริ่มสูญหาย หน่วยงานต่าง ๆ และคนในท้องถิ่นได้เข้ามาช่วยสืบสานประเพณีตีคลีไฟ พัฒนาขึ้นมาเป็นงานประจำปีอย่างต่อเนื่องเพื่อให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้และเกิดความภาคภูมิใจในประเพณีท้องถิ่น อุปกรณ์การเล่น๑. เหง้าไม้ไผ่ เหง้าไม้ไผ่ (ลักษณะแบบตะขอ) ...

ชื่อการละเล่นพื้นเมือง สะบ้า แหล่งศึกษาข้อมูล ที่ว่าอำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิโรงเรียนบ้านนาเกาะ ต.ทุ่งนาเลา อ.คอนสาร จ.ชัยภูมินายบุญเกิด แพงจันทร์ (ผู้รวบรวมกติกาการละเล่นสะบ้า) รูปแบบศิลปกรรม การละเล่นพื้นบ้าน อายุ ไม่ปรากฏศักราชแน่ชัด – แต่หากมีการอธิบายว่าสืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยปู่ ย่า ตา ยาย ในช่วงการก่อตั้งเมืองคอนสาร สถานะการขึ้นทะเบียน – ข้อมูลเบื้องต้น สะบ้า เป็นพืชไม้เลื้อยขึ้นตามป่าดงดิบ ผลสามารถนำมาใช้สุมไฟบดเข้าเครื่องยา แก้ตัวร้อน เป็นไข้ มะเร็ง รักษาโรคผิวหนัง เมล็ดแก่สามารถนำมาใช้เป็นอุปกรณ์สำหรับการละเล่นได้แก่ สะบ้า มะนิม หมากงิม สะบ้ามอญ สะบ้าช้าง มะบ้า เป็นต้น การละเล่นสะบ้าไทคอนสารจากคำบอกเล่าถึงการละเล่นสะบ้าของไทคอนสารนั้นไม่มีระยะเวลาปรากฏที่ชัดเจนถึงจุดเริ่มต้น เพียงแต่มีการกล่าวว่าปู่ ย่า ตา ยายรุ่นบรรพชนเล่นมาสมัยเด็ก จึงสันนิธานได้ว่าการเล่นสะบ้ามีมาตั้งแต่แรกตั้งเมืองคอนสาร อาจสรุปได้ว่าการละเล่นสะบ้าอาจเป็นธรรมเนียมที่ติดตัวจากถิ่นเดิมของบรรพบุรุษที่อพยพเข้ามา ในยุคสมัยต่อมา การละเล่นสะบ้าไทคอนสารเริ่มถูกละเลย โดยเป็นผลมาจากยุคสมัยที่เปลี่ยนไป ผู้คนต่างให้ความสำคัญกับการละเล่นสะบ้าน้อยลง จนกระทั่ง ปี ๒๕๓๘ ชาวคอนสารร่วมกันสร้างอนุสาวรีย์หมื่นอร่ามกำแหง ในงานเปิดอนุสาวรีย์ คณะกรรมการจัดงานมองเห็นความสำคัญของสะบ้าว่าเป็นการละเล่นที่พบเห็นเป็นส่วนน้อยและถือเป็นเอกลักษณ์ของคนคอนสาร จึงทำการรื้อฟื้นการละเล่นสะบ้าอีกครั้งโดยนำกลับเข้ามาเป็นกิจกรรมส่วนหนึ่งของงานบุญเดือน...